Ao Và Giếng

Hàng chuối hay hàng cau nằm san sát nhau thường là tấm vách ngăn chia ranh giới, lằn ranh hàng rào của các thửa đất. Kề bên chùm bóng mát này thường là cái ao chứa nước mưa từ trời cao. Con sóng lăn tăn khi ngọn gió từ lòng sông gần đó duỗi mình, khi vàng ráng soải dài theo bóng xế chiều tà.

Gió đồng nội thường hiền hòa êm ả. Những hoa sóng nước e thẹn nở tròn, rồi vội vã tan loãng ngay. Hoa bóng nước gờn gợn trổ vòng tròn mong manh, dễ vỡ. Ở miệt vườn, cái ao là gia tài riêng biệt thuộc về sở hữu của một gia đình. Và cũng là hình ảnh thân quen trong tầm mắt của người dân trong làng.

Cái ao nào cũng đều có cây cầu nho nhỏ được vắt ngang qua, từ trong bờ đất sau hè. Miếng ván thô sơn được đặt trên bảy, tám cây cột kèo, làm điểm tựa. Ván thô sơ bắc nhịp, nối dài ra giữa lòng ao, để ai đó tình tang ra múc nước.

Nước ao thường ngầu đục do sình sệt từ vách đất bao quanh. Nước ao cần thiết để rửa chuồng heo, gà, vịt, Những chuồng này nằm loanh quanh sau hè nên rất tiện lợi cho người, có nhiệm vụ múc nước dọn dẹp, không phải mỏi chân.

***

Khi nhắc nhớ tới cái ao, tôi không quên kể về cái giếng.

Nước ao chỉ cần xài cho nơi nào đó có nhiều sình đất,

Nước giếng thì sạch sẽ hơn nhiều. Nước trong lòng giếng đã được thanh lọc qua nhiều mạch nước ngầm. Tôi tạm ví, mạch nước ngầm này được chồng chất, từng lớp đá sỏi, đất sét. Nhờ vậy, nước giếng trong sạch hơn nước ao.

Nước giếng khi múc lên, có thể dùng rửa chén bát. Còn nước ao chỉ rửa sạch vùng đất bao quanh sau hè mà thôi.

Nước ao, nước giếng sau hè
Tình luôn thắm thiết không màu mè chi
Không hờn, cãi cọ, sân si
Hương đồng cỏ nội thầm thì đổi trao

*

Nước ao, nước giếng ngọt ngào
Khi mưa mặt nước dâng trào ngang nhau
Với tay múc nước đầy thau
Tha hồ rửa chén, bò, trâu, heo… gà…

Bạch Liên
OCT 10 - 2025